Phần 1: https://blog.codegym.vn/2020/10/01/may-man-1/
Phần 2: https://blog.codegym.vn/2020/10/02/may-man-2/
Phần 3: https://blog.codegym.vn/2020/10/03/hoac-la-cham-chi-hoac-la-ban-an-may/
Giờ thì có thể vẫn còn một điều hữu dụng mà việc bỏ ngơ sự may mắn mang lại cho bạn, đó là điều này giúp bạn dễ dàng đánh giá địa vị bản thân trong xã hội hơn: Nếu bạn có nhiều tài sản và quyền lực, bạn có thể cứ cho rằng tất cả những gì bạn giành được đều là bởi trí tuệ, nỗ lực và sự kiên trì của bản thân. Nó khiến việc chấp sự bất bình đẳng dễ dàng hơn nhiều.
Trong một thí nghiệm, những tham gia được đặt vào từng nhóm gồm 3 người vào trong những căn phòng nhỏ để cùng bàn về một vấn đề nhân văn phức tạp, và 1 trong số 3 người được chọn làm Team Leader (Trưởng nhóm) một cách hoàn toàn ngẫu nhiên. Một tiếng 30 phút sau, nhà thí nghiệm chuyển 4 chiếc bánh quy vào từng phòng cho từng nhóm. Vậy bạn nghĩ rằng ai sẽ nhận được chiếc bánh thứ 4? Trong mỗi trường hợp, chúng đều về tay Trưởng nhóm. Mặc dù họ chẳng có đóng góp gì hơn mọi người khác, không thêm trách nhiệm và vị trí họ có được cũng được là qua lựa chọn ngẫu nhiên. Khi mà bạn đạt được một trạng thái nào đó, bạn sẽ có cảm giác như bạn xứng đáng với chúng và tất cả những gì đến cùng nó.
Giờ thì chỉ là chuyện vặt của tôi thôi, nhưng mỗi khi tôi được nâng cấp lên hạng thương gia trên máy bay, tôi luôn luôn quan sát những hành động tệ nhất của những người xung quanh; họ tỏ ra sự kiêu ngạo và thiếu lịch sự. Và các nghiên cứu đã cũng đã chỉ ra bằng chứng cho điều trên. Trong một thí nghiệm khác, những người tham gia được yêu cầu suy nghĩ về những điều tốt đẹp đến với họ gần đây, và một nhóm được yêu cầu liệt kê những phẩm chất hay hành động của bản thân đã dẫn đến kết cục tốt đẹp đó, một nhóm khác được yêu cầu lên danh sách những yếu tố nằm ngoài tầm kiểm soát của họ mà đã dẫn họ đến sự kiện đó, và một nhóm còn lại chỉ đơn giản là hỏi vì sao những điều tốt đẹp đó xảy đến với họ. Mỗi người đều được cho 1$ sau khi hoàn thành bài khảo sát, nhưng đến cuối cùng họ lại được đề nghị một lựa chọn sẽ cho đi một phần hoặc toàn bộ số tiền đó cho việc từ thiện. Kết quả cho thấy những người liệt kê đặc trưng của bản thân đóng góp ít hơn 25% so với những người liệt kê yếu tố ngoài tầm kiểm soát của họ.
Giờ bạn hãy suy nghĩ rằng tất cả điều này có ý nghĩa gì đối với xã hội của chúng ta, đặc biệt là những người nắm quyền lực như những nhà lãnh đạo kinh doanh và những nhà chính trị gia. Không cần phải nghi ngờ, rõ ràng tất cả trong số họ đều tài năng và chăm chỉ, nhưng họ đã là những người may mắn hơn đa số những ai có lối đi giống họ, và cũng giống chúng ta, họ không nhận ra họ đã may mắn cỡ nào. Điều này khiến họ có cái nhìn méo mó về thực tế. Họ sống trong góc nhìn đó và cho rằng: những người lãnh đạo này đều đã rất chăm chỉ và thành công vượt bậc chỉ là điều hiển nhiên, do đó với họ Thế giới trông thật công bằng. Trong trải nghiệm của họ, đó là phần thưởng cho nỗ lực, nhưng điều họ không có là trải nghiệm của tất cả những người khác đã nỗ lực hết mình mà thất bại. Vậy theo suy nghĩ tự nhiên, họ sẽ cho rằng những người khác chỉ đơn giản là thiếu tài năng và ít chăm chỉ hơn chính góc nhìn này khiến họ bớt rộng lượng hơn.
Và họ là những người đặt ra luật lệ cho cách xã hội hoạt động. Và thật không may, khi một trong số điều may mắn hiển nhiên nhất là đất nước ta đang sinh sống. Nhưng một đất nước là gì ngoài những thứ được dựng lên, sắp đặt bởi những người đi trước? Đường xá, trường học, phương tiện công cộng, dịch vụ khẩn cấp, không khí và nước sạch, tất cả những điều như vậy. Nó như một mánh khóe độc địa trong tâm lý học rằng những người thành đạt dù không có ác ý cũng vẫn sẽ luôn nhận phần lớn công trạng cho sự cần cù và chân thành của bản thân, và từ đó đóng góp ít hơn đến việc duy trì hoàn cảnh đã đặt nền móng đầu tiên cho sự thành công của họ. Tin tốt là việc công nhận vận may của chúng ta không chỉ đưa ta tới gần hơn với hiện thực mà còn khiến chúng ta trở nên dễ mến hơn. Trong một nghiên cứu khác, mọi người phải đọc một bài thuật lại về buổi phỏng vấn một doanh nhân trong lĩnh vực công nghệ sinh học, nhà thử nghiệm chỉ thay đổi mỗi đoạn cuối nói về lý do công ty của người doanh nhân kia có thể thành công được. Trong một bản, người doanh nhân nhận toàn bộ sự thành công về sự nỗ lực và phẩm chất của bản thân. Trong bản còn lại thì anh ta cho rằng may mắn đóng một vai trò cực kỳ quan trọng. Giờ thì những người đọc bản “may mắn” cho rằng người doanh nhân này tốt bụng, và nghĩ rằng thậm chí họ còn có thể trở thành những người bạn thân thiết hơn là những người đọc bản còn lại. Và tăng sự nhận thức về những sự kiện may mắn còn có thể khiến chúng ta hạnh phúc hơn bởi nó cho phép ta cảm thấy biết ơn.
Và cuối cùng, tôi muốn nói rằng hoàn cảnh và tâm lý có thể khiến chúng ta vô tình bỏ lơ sự may mắn của bản thân. Điều này dẫn đến việc những người thành đạt cho rằng Thế giới thật công bằng, còn những người kém thành công hơn tự cho rằng bản thân họ kém tài năng và ít chăm chỉ hơn. Và điều này xảy đến trước cả khi bạn tính đến các yếu tố như sự kỳ thị hay những định kiến. Thế thì tôi cũng nên nói về việc chúng ta nên làm gì nếu muốn thành công trong Thế giới như thế này, và tôi nghĩ lời khuyên tốt nhất là “nghịch lý”. Đầu tiên, bạn phải tin tưởng rằng bạn có khả năng kiểm soát hoàn toàn vận mệnh của bản thân, và sự thành công của bản thân chỉ nằm ở sự tài năng và chăm chỉ của bạn. Nhưng thứ hai, bạn cũng phải biết rằng điều ở trên là không đúng sự thật với bạn hay bất kỳ ai khác. Vậy nên bạn phải nhớ rằng: Nếu bạn có được sự thành công nơi mà vận may đóng vai trò lớn, thì bạn cũng nên làm những gì có thể để tăng sự may mắn cho những người khác.
