Một gia đình nọ có nuôi một chú trâu và một chú chó, mỗi ngày trâu phải ra đồng từ sáng sớm cho tới khi trời tối mới được về, trong khi đó chó được nằm trong nhà để canh cửa.
Có lần đi cày về mệt quá, trâu đang nằm thở dốc thấy chó thảnh thơi đi ngang qua nó bèn nói giọng mỉa mai:
– Chó ai sao cậu sung sướng thế nhỉ, chỉ ăn rồi nằm chẳng phải lo nghĩ gì cả.
Chó nghe xong tỏ thái độ không vui và phân trần:
– Anh trâu làm mệt thì về ngủ ngon, anh làm việc đúng giờ là nghỉ, còn được nghỉ ngơi, tắm mát, nhưng tôi đâu có được như vậy. Tưởng rằng tôi chỉ ở nhà không làm gì nhưng có bao giờ tôi được ngủ một giấc tới sáng như anh?
Mỗi khi đặt lưng xuống một chút thì lại giật mình vì tiếng động lạ, tai tôi lúc nào cũng phải nghe ngóng canh chừng. Nếu lơ là để xảy ra chuyện thì chủ đánh tới chết không chừng. Thế thì có gì đâu mà sung sướng đâu cơ chứ?
Trâu nghe nói mới hiểu tình cảnh của chó, nghĩ mà thương nên an ủi:
– Đúng là mày cũng không sung sướng gì. Nghe mày nói tao mới biết cả hai chúng ta đều khổ cả. Chắc chỉ có lũ chim trời, cá nước là sướng nhất, tự do tự tại, thích đi đâu thì đi, không thích đi kiếm mồi thì đi chơi, không phải chịu kiếp tôi tớ.
Chim chích đang rỉa lông trên cành sấu, nghe thấy vậy liền ngẩng đầu lên phân trần
– Anh trâu ơi, anh không biết đấy thôi, chúng tôi cũng có nỗi khổ riêng của mình đấy. Tuy chúng tôi được tự do tự tại nhưng cũng phải tất bật đi kiếm mồi thì mới có cái ăn, luôn bị nguy hiểm rình rập, có thể mất mạng bất cứ lúc nào. Các anh tuy tù túng một chút nhưng không phải chịu cảnh màn trời, chiếu đất, không phải lo cái ăn, cái mặc. Các anh mới thật là sung sướng.
Trâu và chó nghe xong liền thở dài:
– Hóa ra tụi mày cũng khổ. Hiểu biết của tao hạn hẹp quá nên không biết còn nhiều nỗi khổ trên đời này.
Nói như thế rồi trâu buồn bã đi vào chuồng, nó nằm mông lung suy nghĩ về thân phận của nó và bạn bè. Nó nghĩ, loài nào cũng bị con người hiếp đáp, làm hại. Cuộc đời thật bất công, loài người đối xử tệ bạc với các loài khác mà lại được sung sướng, không phải chịu sự khổ sở nào. Đang lúc đó bỗng trâu nghe tiếng quăng bát ném đĩa trong nhà vọng ra.
Nó lắng tai nghe kỹ mới biết ông bà chủ đang gây gổ. Tiếng ông chủ gào lên:
– Sao tôi khổ đến thế này, không bằng con trâu con chó nữa! Con trâu đi cày còn được nghỉ, còn tôi suốt tháng quanh năm phải bận bịu với nhà cửa, vợcon, cơm áo gạo tiền, làm quần quật đêm ngày không lúc nào rảnh rỗi. Tôi khổ sở như vậy là vì ai? Vậy mà bà vẫn không để cho tôi yên, hễ thấy mặt là hạch sách, càm ràm, đay nghiến. Vừa phải thôi, làm quá tôi cho cả nhà ra chuồng trâu mà ở!
Nghe chủ nhà nói thế trâu bỗng giật mình, bất giác than rằng:
– Hóa ra sống ở trên đời đâu có ai không khổ!