Mượn câu nói kinh điển dành cho những người biết được tầm giá trị của việc đọc “Đọc sách là đứng trên vai người khổng lồ”. Trong giới công nghệ, cũng có không ít kẻ khổng lồ.

Để trở thành một lập trình viên giỏi hay một nhà lập trình vĩ đại thì khả năng tự học đóng một vai trò rất quan trọng. Một trong những nguồn tài liệu quý giá giúp bạn tự học và trau dồi kiến thức lẫn kĩ năng đó chính là sách.

Nếu như bạn đã đọc cuốn Code Complete thì chắc hẳn bạn đã thấy một khảo sát nêu rằng trung bình mỗi developer đọc ít hơn một cuốn sách mỗi năm. Chính vì thế nên, chỉ cần mỗi năm bạn đọc ít nhất một cuốn sách và thực hành những kiến thức mà mình đọc được trong đó thì nó sẽ giúp ích cho bạn rất nhiều.

Nếu bạn chưa biết bắt đầu từ đâu, thì dưới đây mình sẽ gọi ý cho các bạn top những quyển sách “gối đầu giường” dành cho dân IT nhé. Về tổng quan những cuốn sách này xoay quanh những vấn đề cơ bản của developer từ kĩ năng nghề nghiệp, cách thức giao tiếp trong nghề nghiệp,… cho tới vấn đề nâng cao sức khỏe cho các lập trình viên.

1. Code Complete

Nếu bạn muốn theo ngành lập trình nghiêm túc thì đây có lẽ là cuốn sách bạn không nên bỏ qua. Theo như lời tác giả thì “Kinh nghiệm nghiên cứu và lập trình được thu thập trong cuốn cẩm nang này sẽ giúp bạn để tạo ra phần mềm chất lượng cao hơn và thực hiện công việc của bạn nhanh hơn và ít gặp các vấn đề hơn”.

Cuốn sách này sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn sâu sắc về lý do tại sao bạn đã gặp vấn đề trong quá khứ và sẽ chỉ cho bạn cách tránh các vấn đề trong tương lai. Các thực hành lập trình được mô tả ở đây sẽ giúp bạn kiểm soát các dự án lớn và giúp bạn duy trì và sửa đổi phần mềm thành công theo yêu cầu của các dự án của bạn

Cuốn sách có vô số hướng dẫn từ tổng quan như: xây dựng kiến trúc, liên hệ giữa các component,.. cho tới các chi tiết như tổ chức function, cách đọc tên biến.

Cuốn sách phù hợp cho các đối tượng như: Học sinh/sinh viên tới các lập trình viên tự học hay Lập trình viên giàu kinh nghiệm, Technical Leads đều phù hợp.

2. Clean Code: A Handbook of Agile Software Craftsmanship

Tác giả của cuốn sách này là Robert C. Martin – một kỹ sư phần mềm nổi tiếng. Ông cũng là tổng biên tập của tạp chí C ++ Report và từng là chủ tịch đầu tiên của Liên minh Agile.

Cuốn sách được xuất bản đầu tiên vào năm 2009.

Như cái tên của cuốn sách, đây là cuốn hướng dẫn các bạn lập trình viên viết ra “code sạch”. Theo định nghĩa mà tác giả viết trong sách thì code sạch là code dễ đọc, dễ hiểu và dễ dang cho sửa chữa và bảo trì. Cuốn sách này sẽ thay đổi cách nghĩ cũng như cách mà bạn viết code theo chiều hướng tốt lên.

Clean Code được chia thành ba phần. Phần đầu tiên mô tả các nguyên tắc, mẫu và thực hành viết mã sạch. Phần thứ hai bao gồm một số nghiên cứu trường hợp về sự phức tạp tăng dần. Mỗi trường hợp là một bài tập trong việc làm sạch mã nguồn mà bạn code. Phần thứ ba là phần thưởng: một chương duy nhất chứa một danh sách các code xấu không đẹp được tập hợp. Kết quả đúc kết một cơ sở kiến ​​thức mô tả cách chúng ta suy nghĩ khi chúng ta viết, đọc và làm sạch mã.

Qua cuốn sách này bạn có thể

• Phân biệt sự khác biệt giữa Good code và bad code
• Cách viết good code và cách chuyển đổi bad code thành good code
• Làm thế nào để tạo tên tốt, chức năng tốt, đối tượng tốt và lớp tốt.
• Cách định dạng code để dễ đọc nhất Làm thế nào để thực hiện xử lý lỗi hoàn toàn mà không làm lu mờ logic code
• Làm thế nào để kiểm tra đơn vị và thực hành phát triển theo hướng kiểm tra
• Cuốn sách này phù hợp với bất kì developer, kỹ sư phần mềm, quản lí dự án nào muốn tạo ra các source code dự án tốt hơn.

3. The Clean Coder

Tác giả của cuốn sách này là Robert C. Martin – chính là tác giả của cuốn Clean Code đã đề cập.

Cuốn sách được xuất bản đầu tiên vào năm 2011

The Clean Coder Mặc dù có cái tên khá giống với cuốn sách ở trên nhưng nội dung cuốn này là hoàn toàn trái ngược so với cuốn ở trên.

Cuốn Clean Code tập trung vào mặt kĩ thuật hướng dẫn các lập trình viên làm sao để có thể viết được code sạch thì The Clean Coder lại tập trung vào khía cạnh thái độ với công việc cũng như cách làm việc nhóm và quản lí thời gian của các lập trình viên.

Cụ thể trong sách sẽ đưa ra lời khuyên về các vấn đề như:

• Phần mềm chuyên nghiệp là gì?
• Làm thế nào để thành một chuyên gia cư xử?
• Làm thế nào giải quyết vấn đề khi xảy ra xung đột, cách tạo lịch trình làm việc chặt chẽ..
• Cách đối phó với áp lực công việc,…

Cuốn sách này thích hợp cho những người đã và đang đi làm, những người quản lý đội nhóm.

4. Don’t make me think

Cuốn sách này viết bởi Steve Krug – một UX chuyên nghiệp  và được xuất bản lần đầu vào năm 2000

Don’t make me think là cuốn sách nền tảng nhất, căn bản nhất. dành cho bất kì ai đang bắt đầu tìm hiểu UX và bắt đầu xây dựng tư duy hướng người dùng trong thiết kế.

Nó đưa ra một qui tắc rất đơn giản và hữu dụng trong thiết kế UI: Người dùng rất lười, hãy thiết kế sao cho người dùng ít suy nghĩ nhất. Cuốn sách không hướng dẫn cách thiết kế đẹp, nhưng hướng dẫn cách thiết kế đơn giản nhất, dễ sử dụng nhất, đỡ tốn công sức người dùng.

Sách còn hướng dẫn một số control nên dùng khi thiết kế web: form, checkbox, radio, dropdown,… và cách sử dụng những control này hợp lý.

Ngoài ra ở đây, còn có một câu chuyên rất hay khẳng định giá trị về thiết kế UX-UI đó là “button đáng giá 500000$”. Bạn có thể đọc nó trong cuốn sách này.

5. The Pragmatic Programmer

Cuốn sách được viết bởi 2 tác giả Hunt, Andrew được xuất bản đầu tiên vào tháng 10 năm 1999. Đây là một cuốn sách có ảnh hưởng trong công nghệ phần mềm.

Nội dung chủ yếu của cuốn sách là về kỹ thuật phần mềm. Kiến thức trong sách này áp dụng cho tất cả các ngôn ngữ lập trình, vì vậy cuốn sách này không phải về một ngôn ngữ lập trình cụ thể nào. Nó bao quát tất cả các chủ đề từ trách nhiệm cá nhân và phát triền nghề nghiệp đến kĩ năng kiến trúc để code của bạn linh hoạt và dễ dàng áp dụng hoặc sử dụng lại.

Cuốn sách này dành cho những người muốn trở lên hiệu suất hơn và hiệu quả hơn trong công việc.

6. The Mythical Man-month: Essays on Software Engineering

Mythical Man-Month: Essays on Software Engineering là một cuốn sách về công nghệ phần mềm và quản lý dự án của Fred Brooks, có chủ đề chính là “thêm nhân lực vào một dự án phần mềm chỉ làm nó mất thời gian”. 

Đây có thể nói là cuốn sách kinh điển và được ví như “kinh thánh “ trong giới lập trình viên.

Sách giúp bạn có cái nhìn tổng qua về những vấ đề thường gặp trong ngành IT, nó vô cùng hữu ích cho những developer muốn hoặc sắp lên làm Leader hay Project Manager.

Cuốn sách có những bài tiểu luận tuyệt vời nhưng có điểm trừ duy nhất là công nghệ tham khảo trong cuốn sách đã cũ. Mặc dù như thế giá trị của cuốn sách này cũng không hề thay đổi

7. The Healthy Programmer

Cuốn sách được viết bởi tác giả Joe Kutner – một freelance developer ở Mỹ.

Sách mở đầu bằng một câu rất hay: “Lý do quan trọng nhất bạn nên đọc cuốn sách này là sức khỏe của bạn phụ thuộc vào nó, lý do quan trọng thứ nhì là sự nghiệp của bạn cũng phụ thuộc vào nó”. Phải có sức khỏe tốt thì chúng ta mới theo nghề được lâu dài.

Một số nội dung cơ bản của cuốn sách:

• Hướng dẫn chúng ta tạo dựng các thói quan tốt cho sức khỏe như: tạo checklist hang ngày, đi bộ mỗi ngày,…
• Phân tích tác hại của việc ngồi nhiều và từ đó đưa ra lời khuyên nếu công việc cho phép hãy đi ra khỏi chỗ ngồi và đi lại mỗi 30 phút. Sách cũng nêu ra một số bài tập chân tại chỗ cơ bản cho bạn.
• Cách xây dựng một khẩu phần ăn hợp lí, cách theo dõi lượng calo thu vào và tiêu thụ mỗi ngày.
• Cách chống nhức đầu, đau mắt, đau lưng, đau tay,..

 Tổng kết

Từ chính trải nghiệm của bản thân, mình hiểu rằng, đọc sách không thể biến bạn trở thành một con người khác, mà cho bạn những góc nhìn mới về một vấn đề không mới. Hãy comment vào đây cuốn sách bạn tâm đắc hoặc cuốn bạn đang đọc để cùng trao đổi nhé.