Reflection: Collection Framework – Một góc nhìn cá nhân

Là một sinh viên đang học lập trình hướng đối tượng với Java, tôi từng nghe khá nhiều về Collection Framework, nhưng phải đến khi thực sự sử dụng nó trong các bài tập và dự án nhỏ thì tôi mới hiểu được giá trị và “sức mạnh” thực sự của nó. Collection Framework không đơn thuần chỉ là một bộ thư viện, mà là một phần không thể thiếu khi xử lý dữ liệu trong các ứng dụng Java thực tế.

1. Mức độ phản ánh tư duy cá nhân

Khi học về Collection, tôi đã từng thắc mắc: “Tại sao Java lại có nhiều loại collection đến vậy? Liệu không thể chỉ cần ArrayList hoặc HashMap thôi sao?” Nhưng càng học, tôi càng nhận ra rằng mỗi loại collection được sinh ra để phục vụ một tình huống khác nhau – từ việc duy trì thứ tự phần tử (List), đến đảm bảo không trùng lặp (Set), hay ánh xạ key-value (Map).

Tôi thích cách Java tổ chức các interface và class trong framework này. Nó giống như một cái cây tri thức: từ interface gốc Collection, phân nhánh thành List, Set, Queue, rồi tiếp tục triển khai cụ thể với các class như ArrayList, HashSet, LinkedList,… Điều này không chỉ thể hiện tư duy thiết kế phần mềm tốt mà còn giúp người học dễ hình dung được “bức tranh toàn cảnh”.

2. Đào sâu vấn đề và tư duy phản biện

Một điều khiến tôi suy nghĩ là tại sao HashSet lại không duy trì thứ tự phần tử, còn LinkedHashSet thì có? Điều đó khiến tôi tìm hiểu sâu hơn về cách chúng hoạt động bên trong, ví dụ như HashSet sử dụng HashTable còn LinkedHashSet kết hợp thêm danh sách liên kết kép để ghi nhớ thứ tự thêm phần tử. Việc hiểu cách hoạt động nội bộ khiến tôi cảm thấy “kết nối” với công nghệ hơn, thay vì chỉ dùng một cách máy móc.

Tôi cũng đặt câu hỏi rằng: “Khi nào thì dùng ArrayList, khi nào thì dùng LinkedList?”. Câu hỏi này không dễ trả lời nếu chỉ học lý thuyết. Tôi đã thử đo hiệu suất khi thêm 10.000 phần tử vào đầu danh sách với cả hai loại – và kết quả đúng như dự đoán: LinkedList nhanh hơn. Nhưng đổi lại, truy cập ngẫu nhiên của ArrayList lại vượt trội. Việc tự thử nghiệm giúp tôi khắc sâu kiến thức hơn là chỉ đọc từ sách.

3. Liên hệ thực tế và ứng dụng kiến thức

Trong một bài tập nhỏ về quản lý sinh viên, tôi đã sử dụng HashMap<String, Student> để ánh xạ mã số sinh viên với đối tượng Student. Việc tìm kiếm trở nên cực kỳ nhanh chóng nhờ khả năng truy cập O(1) của HashMap. Ngoài ra, khi cần đảm bảo danh sách lớp không có sinh viên trùng lặp, tôi dùng HashSet – một ví dụ đơn giản nhưng đầy tính ứng dụng.

Tôi cũng học được cách kết hợp giữa các collection để giải quyết vấn đề phức tạp hơn. Ví dụ, dùng Map<String, List<Student>> để lưu danh sách sinh viên theo từng lớp học.

4. Sự rõ ràng và mạch lạc trong trình bày

Tôi luôn cố gắng trình bày ý tưởng một cách mạch lạc, đi từ tổng quan (Collection là gì), đến chi tiết (các loại, khi nào dùng), rồi đến trải nghiệm thực tế và góc nhìn cá nhân. Tôi nghĩ việc sắp xếp bài viết như vậy sẽ giúp người đọc dễ theo dõi hơn, đặc biệt là những bạn mới học Java.

5. Chất lượng diễn đạt (Ngôn ngữ, chính tả, ngữ pháp)

Tôi viết bài này với sự cẩn trọng về mặt chính tả và ngữ pháp. Dù không tránh khỏi một vài lỗi nhỏ, nhưng tôi đã đọc lại để đảm bảo câu văn rõ ràng, dễ hiểu và phù hợp với văn phong học thuật – nhưng vẫn giữ được sự tự nhiên trong cách diễn đạt của mình.

6. Mức độ sáng tạo hoặc cá nhân hóa

Tôi nghĩ điều đặc biệt nhất trong bài viết này là phần tự đặt câu hỏi và tự kiểm chứng bằng thực nghiệm. Thay vì chỉ ghi nhớ kiến thức, tôi muốn “tranh luận” với chính mình và hệ thống hóa lại hiểu biết theo cách riêng. Có thể tôi chưa sáng tạo vượt trội, nhưng tôi tin rằng chính góc nhìn cá nhân và tinh thần “nghi ngờ tích cực” sẽ giúp tôi tiến xa hơn trong hành trình học lập trình.